Τους άνοιξε πάλι η όρεξη για το ΕΣΥ
Τα δημόσια νοσοκομεία δεν έχουν βγει καλά – καλά από την τρικυμία του κορωνοϊού: σε Αττική και Θεσσαλονίκη η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ Covid ανερχόταν σε 75% και 74% αντίστοιχα την περασμένη εβδομάδα (ενώ καθημερινά εισάγονται πάνω από 180 περιστατικά Covid σε όλη τη χώρα). Ήδη πλήττονται (και) από το τεράστιο κύμα της λοιπής νοσηρότητας – η εικόνα με ράντζα στους διαδρόμους αποτελεί καθημερινότητα, διότι φτάνουν σωρηδόν άνθρωποι με σοβαρές παθήσεις τις οποίες παραμέλησαν λόγω πανδημίας και μονοθεματικού ΕΣΥ.
Δεν πρόλαβαν οι σκληροί «δείκτες» να δείξουν τα πρώτα σημάδια ύφεσης και τα κυβερνητικά συρτάρια άνοιξαν με βιασύνη για να προετοιμαστεί η «επόμενη μέρα» του ΕΣΥ.
Πρώτα, οι τροχιοδεικτικές βολές: την Κυριακή 30.5 δύο φίλα προσκείμενες στην κυβέρνηση εφημερίδες, η Καθημερινή και το Βήμα, παρουσίασαν τους νομοθετικούς σχεδιασμούς της κυβέρνησης. Εστίασαν σε πτυχές όπως η ανακουφιστική φροντίδα ασθενών, η αναμονή στα επείγοντα και ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Ασθενούς. Δεν υπήρχε καμία αναφορά στο αρκτικόλεξο «ΣΔΙΤ».
Μετά, έφτασε το βαρύ πυροβολικό: ο πρωθυπουργός προανήγγειλε τον «επανασχεδιασμό του χάρτη της Υγείας» μιλώντας σε ημερίδα του Πρώτου Θέματος (1.6.21). Ιδού ο πυρήνα της τοποθέτησής του: «το Εθνικό Σύστημα Υγείας δεν είναι υποχρεωτικά κρατικό σύστημα Υγείας. Πρέπει να βρει νέους τρόπους, νέες δυνατότητες συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα, ώστε να μπορεί να προσφέρει την καλύτερη δυνατή περίθαλψη στο καλύτερο δυνατό κόστος».
Ψιλά γράμματα για τον πρωθυπουργό ότι ο νόμος 1397/1983 προβλέπει ρητά πως το ΕΣΥ αποτελείται αποκλειστικά από δημόσιες δομές, είναι «ενιαίο, αποκεντρωμένο και οργανώνεται με ευθύνη του κράτους».
Κρατικοδίαιτοι ιδιώτες και ο λογαριασμός στους πολίτες
Δεν πρόκειται, φυσικά, για έκπληξη: ο Κυρ. Μητσοτάκης, ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ακόμη, είχε υποστηρίξει ότι το κράτος θα έπρεπε να αγοράζει υπηρεσίες από ιδιώτες (διαγνωστικές εξετάσεις κ.λπ.).
Η κυβέρνηση, με πρόφαση τις ελλείψεις του ΕΣΥ σε εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας, αντί να σχεδιάσει τις αναγκαίες επενδύσεις, θα βάλει τους ιδιώτες μέσα στα δημόσια νοσοκομεία εξασφαλίζοντάς τους σίγουρη πελατεία.
Το σχέδιο αυτό, σημειώνει στην Αυγή ο Δημήτρης Βαρνάβας, μέλος στο Δ.Σ. του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ), «κουμπώνει» με τις πάγιες επιδιώξεις των ασφαλιστικών εταιρειών. Οι τελευταίες βρίσκουν αρκετά ακριβή τη νοσηλεία των πελατών τους (περίπου το 15% του πληθυσμού) στις ιδιωτικές κλινικές και διακαώς επιθυμούν να τους κατευθύνουν στα δημόσια νοσοκομεία. Κομμάτι του σχεδίου ενδεχομένως να προβλέπει και τη μετατροπή μονάδων σε Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, ώστε να βάλουν πιο εύκολα «πόδι» στη διοίκηση οι ίδιες οι ασφαλιστικές. Ήδη, προωθούνται ΣΔΙΤ στο «Ασκληπιείο Βούλας» (ΑΥΓΗ, 22.5.21) και τον «Ερυθρό Σταυρό».
Η λειτουργία των νοσοκομείων θα υποτάσσεται πλέον σε μεγάλο βαθμό στα επιχειρηματικά σχέδια αυτού που θα έχει αναλάβει κάποιο κομμάτι της λειτουργίας τους.
Ποιος θα πληρώσει το κόστος; Είναι βέβαιο ότι οι ιδιώτες βρίσκουν πάντα τον τρόπο να υπερκοστολογήσουν τις υπηρεσίες τους και να πάρουν περισσότερα απ’ όσα προβλέπει η αποζημίωση του ΕΟΠΥΥ (ο οποίος επίσης θα επιβαρυνθεί) και η συμμετοχή των ασθενών. Οι πολίτες θα κληθούν να πληρώσουν με βάση τα νέα στάνταρ ποιότητας (και την τεχνητή ζήτηση) που θα θέσουν αυθαίρετα οι ιδιώτες.
Ο Δ. Βαρνάβας φοβάται ότι θα δημιουργηθεί νέο πεδίο για «μίζες», με στόχο οι γιατροί να αλλάζουν τη σύνθεση των εξετάσεων (ακόμα και όταν δεν είναι απαραίτητο) προς όφελος των ακριβών απεικονιστικών μεθόδων (αντί των φτηνών ακτινογραφιών, για παράδειγμα), ώστε οι ιδιώτες που τις πραγματοποιούν να αυξάνουν την «πελατεία» τους εντός, πλέον, των δημόσιων νοσοκομείων.
Για το καλό μας
Ήδη έχουν σκεφτεί τον τρόπο «σερβιρίσματος». «Σύμπραξη ιδιωτικού και δημοσίου τομέα: Πώς μπορεί να μειωθεί η δαπάνη – μαμούθ των Ελλήνων για την Υγεία» (2.6.21) ήταν ο χαρακτηριστικός τίτλος στην ιστοσελίδα του Πρώτου Θέματος, οικοδεσπότη της ημερίδας.
Το βασικό επιχείρημα ανέπτυξε (ποιος άλλος;) ο πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου. Όπως επισήμανε, «οι ίδιοι οι πολίτες χρηματοδοτούν το 40% των δαπανών Υγείας, δηλαδή σχεδόν 6 δισ. (5,7 για την ακρίβεια), με άμεσες ιδιωτικές πληρωμές, αλλά και μέσω της ιδιωτικής τους ασφάλισης. Από το ποσό των 6 περίπου δισ., μόλις 672 εκατ. πληρώνονται μέσω της ιδιωτικής ασφάλισης (σ.σ.: σε άλλες χώρες το ποσοστό είναι πολύ μεγαλύτερο, αφού έχει επικρατήσει η “κουλτούρα” της ιδιωτικής ασφάλισης Υγείας), ενώ όλη η λοιπή ιδιωτική χρηματοδότηση εκταμιεύεται, άμεσα, από τα ίδια τα νοικοκυριά».
Άρα, μεταφράζουμε το μήνυμα, αντί η Πολιτεία να εξασφαλίσει ποιοτικότερη, καθολική δημόσια (και δωρεάν για τον πολίτη) παροχή υπηρεσιών Υγείας, γιατί δεν κάνετε όλοι από ένα ιδιωτικό ασφαλιστικό πρόγραμμα για να πληρώνετε λιγότερα (κατευθείαν) από την τσέπη σας, (ότ)αν χρειαστείτε υπηρεσίες Υγείας;
Είναι φανερό ότι ο ΕΟΠΠΥ πρόκειται να συμπράξει (βλέπε: επιβαρυνθεί) με την ιδιωτική ασφαλιστική αγορά προκειμένου, υποτίθεται, να επιτευχθεί δραστική μείωση της ιδιωτικής δαπάνης των νοικοκυριών.
Τι «παρέλειψαν» στις τοποθετήσεις τους οι κ. Μητσοτάκης και Σαρρηγεωργίου; Ότι οι υγειονομικοί ζητούν αύξηση των δημόσιων δαπανών για την Υγεία στον μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε., δηλαδή τουλάχιστον στο 7% του ΑΕΠ (από το 5% που βρίσκεται σήμερα), την ώρα που η ιδιωτική δαπάνη Υγείας (δηλαδή όλων ημών για φάρμακα, εξετάσεις κ.λπ.) είναι η υψηλότερη (σε ποσοστά) στην Ευρωπαϊκή Ένωση! Και το 10% των Ελλήνων αποφεύγει για οικονομικούς λόγους να λάβει αναγκαίες υπηρεσίες Υγείας (σε άλλες χώρες αυτό δεν ξεπερνάει το 2%).
Τα «νέα Επείγοντα» δεν είναι και τόσο νέα
Στο δημοσίευμα της Καθημερινής («24ωρη εφημερία στα μεγάλα νοσοκομεία», 30.5) προαναγγέλλεται μια «εμβληματική μεταρρύθμιση» που, μεταξύ άλλων, θα περιλαμβάνει την «ανάπτυξη αυτόνομων τμημάτων επειγόντων περιστατικών (ΤΕΠ) στα μεγάλα νοσοκομεία».
Ωστόσο, οι ρυθμίσεις για τα αυτοτελή ΤΕΠ (στα νοσοκομεία με δυναμικότητα μεγαλύτερη των 120 κλινών) και η προκήρυξη 528 θέσεων ειδικευμένων γιατρών αποτέλεσαν, όπως θυμίζει ο Δ. Βαρνάβας, ενέργειες της προηγούμενης κυβέρνησης. Μάλιστα, οι διορισμοί των γιατρών αυτών ολοκληρώθηκαν μέσα στο 2019. Δεν υπάρχει τίποτα που να χρειάζεται να νομοθετηθεί.
Το πώς πρέπει δε να λειτουργούν τα ΤΕΠ (με διαλογή – «triage» κ.λπ.) είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες και δεν το μαθαίνουμε στο «νέο σχέδιο» των Β. Κικίλια και Β. Κοντοζαμάνη, όπως αφήνει να εννοηθεί παραπλανητικά η Καθημερινή.
Εν ολίγοις, η σημερινή πολιτική ηγεσία επέλεξε να παρουσιάσει ως δικές της αλλαγές τα δρομολογημένα σχέδια της προηγούμενης. Αποφεύγει έτσι να εξηγήσει γιατί κανένα ΤΕΠ (αν και επαρκώς στελεχωμένο) δεν λειτουργεί ακόμα ως αυτοτελές τμήμα, με δικό του πρόγραμμα εφημερίας και εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας, γιατί έχει παγώσει το σχέδιο εξειδίκευσης νέων γιατρών στην επειγοντολογία (ενώ η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δημιούργησε δύο κέντρα εκπαίδευσης). Γιατί, τέλος, δεν έχει προχωρήσει ακόμα και στο στοιχειώδες, να τροποποιήσει δηλαδή τους οργανισμούς των νοσοκομείων προκειμένου να αποτυπώνονται οι θέσεις των γιατρών που διορίστηκαν στα ΤΕΠ.
Αυτό που δεν αναφέρει το δημοσίευμα είναι ότι, για να μειωθεί η ταλαιπωρία των ασθενών στα ΤΕΠ, δεν αρκεί η δημιουργία ενός μηχανισμού διαλογής αλλά απαιτείται να μειωθεί ο αριθμός των προσελεύσεων (που σήμερα μπορεί να ξεπερνά και τις 1.000 σε κάποιες εφημερίες των μεγάλων νοσοκομείων της Αττικής). Μείωση προσελεύσεων (που, σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν πρέπει να ξεπερνούν τις 500 ανά 24ωρο), πέρα από την καλύτερη οργάνωση του συστήματος εφημέρευσης ανάμεσα στα νοσοκομεία μιας περιοχής, σημαίνει και εμπλοκή της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας – με Κέντρα Υγείας 24ωρης λειτουργίας και ιατρεία επειγόντων στα μεγάλα αστικά κέντρα. Κάτι που όμως δεν περιλαμβάνεται στο «νέο σχέδιο» της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Έβγαλαν από το συρτάρι σχέδια του 2018!
Στο ίδιο δημοσίευμα της Καθημερινής, αλλά και σε ρεπορτάζ του Βήματος («Έρχεται νομοσχέδιο για την ανακουφιστική φροντίδα», 30.5) αναλύεται το «σχέδιο για την ανάπτυξη υπηρεσιών αποκατάστασης, κατ’ οίκον φροντίδας και ανακουφιστικής φροντίδας».
Και εδώ η κυβέρνηση «διαρρέει» ως δική της ιδέα το σχέδιο για την ανακουφιστική φροντίδα που είχε αρχίσει να εκπονείται από το 2018, με δωρεά του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος».
Η κυβέρνηση, διαβάζουμε επίσης στην Καθημερινή, ανακαλύπτει τώρα ότι τα κενά στις δημόσιες υπηρεσίες αποκατάστασης είναι τεράστια.
Γιατί άραγε δεν έψαξε σε ποιο… συρτάρι του υπουργείου Υγείας είναι καταχωνιασμένο το ήδη υπάρχον σχέδιο που έχει εκπονηθεί και αρχίσει να υλοποιείται (και αυτό) από το 2018 και προβλέπει: συγκεκριμένους στόχους για νέες κλινικές αποκατάστασης, αναβάθμιση των 35 Κέντρων Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης (που υπολειτουργούσαν επί μία εικοσαετία), με πρόσληψη επικουρικού προσωπικού και την προκήρυξη θέσεων γιατρών με ειδικότητα Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης.
Νοσοκομεία χωρίς αρκετούς υγειονομικούς
Στο δημοσίευμα της Καθημερινής, αλλά και στην ομιλία του Κυρ. Μητσοτάκη, τονίζεται επίσης ότι ο «νέος χάρτης» θα κινείται στη λογική «hub and spoke», με τη δημιουργία clusters νοσοκομείων, τα οποία θα συνεργάζονται με μεγαλύτερα τριτοβάθμια νοσοκομεία.
Πράγματι, φαίνεται αυτονόητο ότι χρειάζεται ένας σχεδιασμός για το ποιο νοσοκομείο θα είναι νοσοκομείο αναφοράς για τα μικρότερα.
Ο σχεδιασμός αυτός όμως θα μείνει χωρίς αποτέλεσμα αν κάθε δομή δεν είναι επαρκώς στελεχωμένη και εξοπλισμένη προκειμένου να διαδραματίσει συγκριμένο ρόλο στο πλαίσιο της επιστημονικής αυτής διασύνδεσης. Σε κανένα σημείο της ομιλίας του πρωθυπουργού (ούτε στις κυβερνητικές «διαρροές» στην Καθημερινή) δεν υπάρχει η δέσμευση για ουσιαστική ενίσχυση σε ανθρώπινο δυναμικό! Λες και η κατανομή ρόλων σε «κόμβους» ή «ακτίνες» αρκεί από μόνη της για να εξασφαλίσει την ανταπόκριση των νοσοκομειακών δομών στις τοπικές ανάγκες.
Μέχρι σήμερα έχει διατυπωθεί μόνο η πρόθεση για 4.000 προσλήψεις νοσηλευτικού προσωπικού -ανακοινώθηκε στη ΔΕΘ του ‘19 και επαναλήφθηκε πρόσφατα- για όλη την (τετραετή) κυβερνητική θητεία. Υπάρχει επίσης η προκήρυξη για μόλις 920 θέσεις γιατρών στο ΕΣΥ (5.2.2021), την ώρα που κάθε χρόνο συνταξιοδοτούνται 400 – 500 (ΑΥΓΗ, 12.2.21).
Ο Δ. Βαρνάβας υπολογίζει τα κενά στο νοσηλευτικό προσωπικό σε περίπου 15.000, ενώ στους γιατρούς σε 6.000. Αν συνυπολογίσουμε και άλλες κατηγορίες εργαζόμενων, οι ανάγκες προσλήψεων ξεπερνούν τις 25.000 «για να σταθεί το σύστημα με επάρκεια».
Ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι θα μονιμοποιηθεί «μέρος» του έκτακτου προσωπικού που προσελήφθη για να καλυφθούν κάποια κενά. Παραδέχθηκε επί της ουσίας ότι μεγάλο μέρος των συμβασιούχων θα απολυθεί. 16.000 υπηρετούν σήμερα στα νοσοκομεία και οι συμβάσεις τους λήγουν από τις 30.10.2021. Άρα τα κενά θα μεγαλώσουν στο επόμενο διάστημα.
Παράλληλα, υπογραμμίζει ο Δ. Βαρνάβας, ο πρωθυπουργός δεν ψέλλισε την περασμένη Τρίτη ούτε λέξη για μισθολογική αναβάθμιση, ένταξη στα ΒΑΕ ή οποιαδήποτε άλλη έμπρακτη ενίσχυση στους «ήρωες υγειονομικούς».
Προετοιμάζει συρρίκνωση νοσοκομείων
Ο πρωθυπουργός, στην ίδια ημερίδα, έριξε ακόμα μία προειδοποιητική βολή χαρακτηρίζοντας αδιανόητο «να υπάρχουν δύο νοσοκομεία σε απόσταση 20 ή 30 χιλιομέτρων μεταξύ τους». Προκάλεσε ήδη ανησυχία και αντιδράσεις σε νομούς που διαθέτουν δύο νοσοκομεία σε πόλεις με μικρή απόσταση μεταξύ τους (όπως η Κοζάνη, η Ημαθία, η Πέλλα, η Αργολίδα, η Αιτωλοακαρνανία και η Ηλεία).
Κάτοικοι και τοπικοί παράγοντες φοβούνται ότι δεν θα ακολουθηθεί η λογική της συμπληρωματικής λειτουργίας των δύο νοσηλευτικών μονάδων, με διατήρηση του συνόλου των κλινών και των βασικών λειτουργιών στην κάθε μία και μια πιο λειτουργική ανακατανομή των υπόλοιπων τμημάτων τους. Αλλά ότι η κυβέρνηση, ταυτίζοντας τον εξορθολογισμό με τη συρρίκνωση, θα περικόψει τις «περιττές λειτουργίες».
Σαν να αγνοεί ότι οι νοσηλευτικές κλίνες στην Ελλάδα είναι κάτω από τα διεθνώς παραδεκτά πρότυπα. Επομένως, ο (όποιος) ανασχεδιασμός θα έπρεπε να συνεπάγεται αύξηση, από 33.000 περίπου που είναι σήμερα στις 36.000 (με βάση ΚΥΑ του 2017), αλλά και σωστή κατανομή των κλινών.
